เคยรู้สึกกันบ้างไหมว่าอากาศ ยิ่งหนาวยิ่งเหงา แล้วเพราะอะไรความเหงาของเราเปลี่ยนไปตามสภาพอากาศ ในช่วงหน้าหนาวหรือตอนดึก ๆ เราจะรู้สึกเหงามากเป็นพิเศษมากกว่าช่วงอากาศร้อนหรือตอนกลางวันเสียอีก

 

Alljit Podcast x รัชดาภรณ์ นักจิตวิทยาคลินิก จะมาพูดถึงการดูแลใจอย่างไรดี เมื่อเราเกิดความรู้สึกเหงา เศร้าในหน้าหนาว

เพราะอะไร ยิ่งหนาวยิ่งเหงา

ในทางการแพทย์กล่าวว่า อุณหภูมิที่อยู่ภายนอกมักจะส่งผลต่อระบบการทำงานในร่างกายของตัวเราด้วย ยิ่งอากาศลดต่ำลงการทำงานของร่างกายก็จะช้าลงรวมถึงการไหลเวียนของเลือดที่หนืดขึ้น

 

นอกจากนี้ก็ยังสอดคล้องในเรื่องของระยะเวลาการเกิดกลางวันกลางคืนอีกด้วย หากสังเกตดูดี ๆ แล้วในช่วงฤดูหนาวเวลากลางวันจะสั้นกว่าช่วงกลางคืน ซึ่งทำให้ส่งผลต่อนาฬิกาในการใช้ชีวิตของเราหรือการดำเนินชีวิตของเราก็จะแตกต่างกันออกไปด้วย

 

การที่ร่างกายเรามีการทำงานและมีกลไกบางอย่างที่ทำงานผิดปกติไป หรือไม่สามารถแปรเปลี่ยนได้เท่าทันกับอุณหภูมิภายนอก ก็จะส่งผลให้เกิดอาการทางจิตเวชตามมาด้วยเรียกว่า

 

ภาวะเศร้า เหงาจากการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล 

สารสื่อประสาทที่สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงตามอุณหภูมิมีอยู่ 2 อย่างคือ

1. Serotonin (เซโลโทนิน) มีหน้าที่ควบคุมอารมณ์

ในช่วงฤดูหนาวสารสื่อประสาท serotonin จะหลั่งได้น้อยลงและลดต่ำลงกว่าช่วงเวลาปกติหรือฤดูอื่น ๆ เวลาที่เราไม่สามารถควบคุมอารมณ์ตัวเองได้ก็จะมีภาวะอารมณ์เศร้า ไม่ร่าเริง หดหู่ตามมา

2. Melatonin (เมลาโทนิน) มีหน้าที่ควบคุมการนอนหลับ

สารสื่อประสาท melatonin จะหลั่งออกมาและทำงานได้ดีในช่วงเวลากลางคืน เมื่อถึงช่วงฤดูหนาวที่มีช่วงเวลากลางคืนที่ยาวนานกว่าฤดูอื่น melatonin ก็จะหลั่งออกมาในปริมาณที่มากกว่าปกติ จึงทำให้เกิดอาการง่วงซึม หมดเรี่ยวแรง 

 

เมื่อสารสื่อประสาททั้ง 2 ไม่ได้หลั่งมาตามปกติหรือไม่คงที่ตามที่ควรจะเป็น ผลที่ตามมาจึงทำให้ใครหลายคนรู้สึกเหงา รู้สึกเฉื่อยชา รู้สึกหดหู่ หรือเกิดภาวะอารมณ์เศร้า

 

มากไปกว่านั้นในช่วงฤดูหนาวที่ทำให้การทำงานของสารสื่อประสาททำงานผิดปกติแบบนี้มักมีการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมตามมาด้วย เช่น อยากนอนตลอดเวลาไม่อยากทำอย่างอื่น ขาดแรงจูงใจที่จะออกไปใช้ชีวิตข้างนอก

 

ส่งผลให้เราใช้ชีวิตในห้องคนเดียวยาวนานมากกว่าปกติ ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นภัยต่อคนขี้เหงาและคนที่มีอาการซึมเศร้าอยู่แล้วอย่างมาก 

 

ยิ่งหนาวยิ่งเหงาเราควรรับมืออย่างไรได้บ้าง?

ตามหลักการพื้นฐานเวลาที่เรารู้สึกเศร้ารู้สึกเหงา เราแค่ต้องทำความเข้าใจว่านี่คืออารมณ์หนึ่งที่เกิดขึ้นกับเรา ทุกคนสามารถเหงาและเศร้าได้ หลังจากที่เข้าใจแล้วว่ากำลังรู้สึกเหงาให้เรามองต่อว่านอกจากอากาศที่ทำให้เราเหงา

 

‘ความเหงาเกิดขึ้นจากอะไรกันแน่’  บางคนอาจจะรู้สึกเหงาเพราะเราไม่มีเพื่อนคุย เหงาเพราะไม่ได้ออกไปข้างนอกเลย หรือบางคนอาจจะรู้สึกว่าอยู่คนเดียวจนทำให้รู้สึกหดหู่และเศร้าใจ 

 

เมื่อเรารู้ที่มาที่ไปของความเหงาความเศร้าแล้วก็ลงมือเปลี่ยนแปลงตรงจุดนั้น

 

ถ้ารู้สึกเหงาเพราะไม่มีคนคุยก็พาตัวเองออกไปพูดคุยและออกไปเจอผู้คน ทำให้ตัวเราเองรู้สึกมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่น แต่ถ้าหากเรารู้สึกว่าความเหงาเกิดจากการที่เราเอาตัวเองอยู่คนเดียวมากเกินไป

 

ก็อาจจะออกไปเจอใครสักคนหนึ่งที่เขาสามารถพูดคุยกับเราได้ เพื่อทำให้ตัวเราเองรู้สึกว่าไม่ต้องใช้ชีวิตอยู่คนเดียวหรือไม่รู้สึกโดดเดี่ยว ก็จะทำให้เรารู้สึกเหงาได้น้อยลง

 

แต่กับบางคนอาจจะรู้สึกเพราะว่าความเหงาที่เข้ามาไม่สามารถหาที่มาที่ไปได้ ก็ไม่สามารถทำความเข้าใจกับตัวเองได้ว่าเหงาจากอะไร

 

เพียงรู้แค่ว่ารู้สึกเหงาและโดดเดี่ยวที่สุดเท่าที่หัวใจเราจะจับความรู้สึกตรงนั้นได้ แนะนำว่าอาจจะต้องพบผู้เชี่ยวชาญ เพื่อตัวเราเองจะได้สามารถทำความเข้าใจว่าความเหงา ความเศร้าเหล่านั้นเกิดจากอะไรกันแน่ 

 

ความเหงาจะสามารถคลายได้หากเรายอมรับว่าตัวเองกำลังรู้สึกเหงา แล้วมองหาโอกาสในการพบปะสิ่งใหม่ ๆ หาโอกาสให้ตัวเองได้เจออะไรใหม่ ๆ บางทีแค่เราเปลี่ยนความสนใจหรือหากิจกรรมบางอย่างที่ทำให้เราออกไปจากจุดเดิมได้

 

ก็จะเป็นหนึ่งทางเลือกที่ทำให้ใครหลายคนคลายความเหงาได้ด้วยเช่นเดียวกัน

 

แต่ถ้าความเหงาความโดดเดี่ยวที่เกิดขึ้นเป็นเพราะเราไม่มีแฟน เราไม่มีใครสักคนหนึ่งคอยดูแลจิตใจ สาเหตุนี้คงจะตอบกันได้ยากว่าต้องเริ่มอย่างไร

 

ขอให้เดินหน้าต่อไปในวันที่เรารู้สึกว่าอยากจะได้ใครสักคนนึงมาเคียงข้างเรา เป็นกำลังใจให้กับคนเหงาที่ขาดใครสักคนคอยดูแล