เคยรู้สึกไหมว่าทำไมเราถึงพูดดีกับคนอื่นตลอด แต่เรามักจะ ใจร้อนกับคนใกล้ตัว ทำไมเราถึงเป็นแบบนั้น อาจจะเพราะ เรารู้สึกว่าเราหันมาเมื่อไหร่ก็พวกเขาหรือเปล่าเลยทำให้เราทำพฤติกรรมแบบไหนกับพวกเขาก็ได้

บทความนี้ Alljit ร่วมกับ คุณรัชดาภรณ์ ศรีวิลัย นักจิตวิทยาคลินิก พูดคุยทุกประเด็นในเรื่องสุขภาพใจ

หาวิธีปรับตัวเองเมื่อเรารู้ตัวว่าเรามักจะทำไม่ดีกับคนใกล้ตัว เราควรทำอย่างไรที่จะทำให้ตัวเองดีขึ้นเพื่อรักษาคนใกล้ตัวของเราให้อยู่กับเราอย่างมีความสุข

เพราะอะไรถึงใจเย็นกับคนอื่นได้ แต่ ใจร้อนกับคนใกล้ตัว

บางคนจะมีทัศนคติว่า เมื่ออยู่กับคนใกล้ตัวหรือคนในครอบครัวจะทำตัวอย่างไรก็ได้ คนในครอบครัวก็อยู่ด้วยอยู่ดี หรืออาจจะเป็นเพราะว่าเมื่อเรารู้สึกว่าเราอยู่ในที่ปลอดภัย

เราก็จะแสดงพฤติกรรมทุกอย่างของเราเองออกมาทั้งหมด โดยไม่คำนึงถึงคนรอบตัว ซึ่งอาการหัวร้อน ขี้หงุดหงิด ที่แสดงออกมา แท้จริงแล้วก็คือนิสัย หรือตัวตนจริง ๆ ของเราด้วยเหมือนกัน

บางคนจะนำอารมณ์ที่ไม่ดีที่เก็บกดไว้ หรือไปประสบมาจากนอกบ้าน มาระบายหรือแสดงออกกับคนในบ้าน ซึ่งการระบายอารมณ์ออกทางพฤติกรรมก้าวร้าว

เป็นกลไกการป้องกันทางจิตใจอย่างหนึ่งของมนุษย์ เพียงแต่สำหรับบางคนเลือกที่จะมาระบายกับคนในบ้านเพราะไม่สามารถทำกับคนอื่นที่ไม่รู้จักได้

วิธีจัดการกับความ ใจร้อนกับคนใกล้ตัว

เราควรจะต้องรับรู้อารมณ์ของตนเองเป็นอันดับแรก และต้องตระหนักว่าแม้เป็นคนในครอบครัว หรือคนใกล้ชิด ก็ต้องใช้ความพยายามในการควบคุมอารมณ์ของตนเองด้วย 

พูดคุยแล้วแต่เขาก็ยังไม่ปรับตัวควรจะแก้ยังไง ?

ต้องเริ่มต้นสื่อสารให้ถูกต้อง หลายคนมักเริ่มต้นด้วยคำพูดประมาณว่า ทำไม “เธอ”ทำแบบนั้น ทำไม “เธอ” เป็นคนแบบนี้

ซึ่งเราควรจะเริ่มต้นด้วยคำว่า “ฉัน” ยกตัวอย่างเช่น “ฉันคิดว่าถ้าเราคุยกันดี ๆ เราอาจจะเข้าใจกันมากขึ้นกว่านี้” ซึ่งในประโยคดังกล่าว นอกจากจะเป็นการเปลี่ยนคำพูดให้นุ่มนวลขึ้นแล้ว ยังมีการบอกในสิ่งที่ต้องการด้วย 

พูดน้ำเสียงดีมากกับคนอื่น แต่พูดกับเราด้วยน้ำเสียงดุดัน เกิดจากอะไร

คนเรามักแสดงพฤติกรรมที่แท้จริงเมื่ออยู่ในที่ ๆ รู้สึกปลอดภัย ซึ่งปัญหาอาจจะอยู่ที่ตัวเราเองคาดหวังว่าเขาต้องพูดด้วยน้ำเสียงนุ่มนวลกับเราเหมือนที่พูดกับคนอื่นมากกว่า

คนใกล้ตัวทำผิด เขาหัวร้อน แต่คนนอกทำผิด เขาใจเย็น

ผู้ร้ายคนเดิมนั้นก็คือความคาดหวังว่าคนใกล้ตัว จะต้องทำแต่สิ่งที่ดี ๆ ให้กัน ไม่ทำเรื่องผิดพลาด เมื่อผิดหวังก็เสียใจ จนกลายเป็นความหงุดหงิดโมโห และอีกส่วนหนึ่ง

ก็เพราะเขาแสดงพฤติกรรมแท้จริงตามที่รู้สึกกับคนใกล้ตัว กับคนนอกเขาอาจจะโกรธเหมือนกัน เพียงแต่ไม่แสดงพฤติกรรมที่ไม่ดีออกไปมากกว่า

ความคาดหวังมีส่วนไหมที่ทำให้เขาหัวร้อน

ความคาดหวังมี 2 รูปแบบ คือ คาดหวังกับตัวเองว่าฉันจะต้องได้รับ คาดหวังกับผู้อื่นว่าต้องให้ฉันได้ เมื่อผิดหวังทำให้เรารู้สึกไม่ได้ตามที่ต้องการ จะหงุดหงิดโมโห

โดยเฉพาะกับคนใกล้ตัว เพราะมนุษย์เรียนรู้โดยสัญชาตญาณอยู่แล้วว่าคาดหวังกับใครได้ หรือไม่ได้กับใคร

ถ้ารู้ว่าเป็นหัวคนร้อนกับคนใกล้ตัวเราจะจัดการตัวเราอย่างไรดี

ต้องเปลี่ยนวิธีคิดก่อนว่า ยิ่งสนิทยิ่งต้องเกรงใจ เมื่อเราตระหนักสิ่งนี้แล้วจะทำให้เรารู้จักควบคุมพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของตนเองได้มากขึ้น

ถ้าเรารับนิสัยของแฟนไม่ได้ ควรทำยังไงดี?

เราไม่สามารถเปลี่ยนนิสัยใครได้ เพราะฉะนั้นเราควรกลับมาทบทวนตัวเองว่า เราพยายามที่จะพูดคุยด้วยคำพูด น้ำเสียงที่ดี ที่ถูกต้องแล้วหรือยัง ถ้าเราคิดว่าเราทำเต็มที่แล้วพยายามจนถึงที่สุดแล้ว

เราก็ต้องกลับมาจัดการอารมณ์และความรู้สึกของตัวเราแทน 

ถ้าเราไม่สามารถแก้ไขด้วยตัวเองได้ เราไปพบนักจิตวิทยาได้ไหม?

หากเราไม่สามารถรู้ทันอารมณ์ของตนเอง ซึ่งบางครั้งก็เป็นเรื่องยากสำหรับบางคน นักจิตวิทยาจะคอยช่วยแนะนำวิธีสำรวจอารมณ์ตนเอง ให้รู้ทันอารมณ์ที่กำลังเกิดขึ้น

หรือรู้อารมณ์ได้ครบถ้วนรอบด้าน ทำให้สามารถรู้ไปถึงต้นตอ ของอารมณ์นั้น ๆ และแนะนำวิธีเข้าไปจัดการอารมณ์ได้