เคยสับสนไหม? ไม่รู้ว่าตัวเองชอบอะไร ไม่รู้อยากทำอาชีพแบบไหน ยิ่งในช่วงวัยเรียนยิ่งสับสน ไม่รู้ว่าจะเรียนต่อคณะอะไร เพราะไม่รู้สิ่งที่ตัวเองอยากทำ จึงเป็นคำถามยอดฮิตในช่วงวัยเรียนว่า “โตขึ้นอยากเป็นอะไร?”

 

บทความนี้ Alljit ร่วมกับ คุณรัชดาภรณ์ ศรีวิลัย นักจิตวิทยาคลินิก พูดคุยในทุกประเด็นในเรื่องสุขภาพใจ ค้นหาในสิ่งที่ตัวเองชอบเพื่อเป็นคนที่เราชอบเมื่อเติบโต

ไม่รู้ว่าตัวเองชอบอะไร อยากให้ลองสำรวจตัวเอง

บางคนเจอตัวเองตั้งแต่อนุบาล บางคนตอนประถม บางคนช่วงมัธยม หรือบางคนเพิ่งเห็นตัวเองชัดเจนตอนมหาวิทยาลัย ถ้าตอนนี้เรายังไม่รู้ว่าเราชอบอะไร มาสำรวจตัวเองให้แน่ใจกันดีไหม

 

ว่าอะไรที่ทำให้ตัวเราไม่สามารถตัดสินใจได้ อยากทำอะไร อยากเรียนอะไร อยากทำอาชีพแบบไหน

 

บางครั้งการได้รู้หลายสิ่งหลายอย่างก็ไม่ได้ดีเสมอไป เพราะอาจเกิดเเป็นความสับสนให้กับตัวเองได้ จนเกิดเป็นคำถามและเกิดรู้สึกแย่กับตัวเองว่าจริง ๆ แล้วเราชอบอะไรกันแน่ ถึงแม้บางคนรู้ว่าตัวเองชอบแบบนี้

 

แต่ก็ยังหาคำตอบที่แท้จริงให้กับตัวเองไม่เจอ เด็กที่มีโอกาสได้ค้นหาตัวเองคือมีพ่อแม่ที่รับฟังว่าเขาอยากทำอะไร อยากลองทำแบบไหน แต่กับเด็กบางคนถูกบังคับให้เรียนพิเศษเสาร์-อาทิตย์

 

ไม่มีวันหยุดเป็นของตัวเอง ไม่มีโอกาสได้ใช้ชีวิตสำรวจตัวเอง

 

เพราะเวลาหมดไปกับการเรียนเรียนหนังสือ หรือมีความคาดหวังจากคนในครอบครัว เรียนตามที่ผู้ปกครองได้วางระบบไว้ให้หมดแล้ว เด็กไทยหลาย ๆ คนจึงไม่ค่อยเข้าใจตัวเองว่าแท้จริงแล้วตัวเองชอบทำอะไร

 

มีความสุขกับสิ่งไหนการที่จะได้ค้นหาในสิ่งที่ตัวเองอยากเป็น บางบ้านขาดโอกาสตรงนั้นไปจึงเกิดเป็นความสับสนว่าตัวเองอยากเรียนอะไร อยากทำอะไร 

 

ถ้าเราเกิดคำถามกับตัวเองแบบนี้ ลองสำรวจตัวเองหลังจากที่เราได้ตอบคำถามตัวเองไปบ้างแล้ว ว่าตอนนี้เรามีความสุขกับสิ่งที่ทำอยู่มากน้อยแค่ไหน เราลองสังเกตพฤติกรรมของตัวเองดูก่อนว่า

 

เราชอบอะไร เราไม่ชอบอะไรการที่เราเห็นว่าชอบอะไรไม่ชอบอะไรนั้น จะช่วยทำให้เราเริ่มเห็นหนทางของตัวเอง แต่ถ้าเราบอกว่าไม่สามารถให้คำตอบที่ชัดเจนได้ ลองเลือกสิ่งที่เราทำแล้วเรามีความสุข

 

สิ่งนั้นอาจบ่งบอกว่านั่นคือตัวเรา สิ่งไหนที่เราทำแล้วรู้สึกเบื่อ นั่นอาจไม่ใช่ตัวเรา

 

วิชาไหนที่เราเรียนดี คะแนนดี เรารู้สึกชื่นชมตัวเองหรือคนอื่นชื่นชมเรา แม้จะเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่อาจเป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้เราเห็นว่าสิ่งนั้นคือตัวเราได้เช่นกัน

 

เขียนออกมาให้เห็นภาพตัวเองชัดเจนมากขึ้น ว่านี่คือสิ่งที่เราชอบ เราอยากทำ ส่วนอีกฝั่งเป็นอะไรที่เราไม่ชอบ เรารู้สึกเบื่อไม่อยากทำสิ่งนั้น 

การทำแบบประเมินเพื่อให้รู้ว่าเราชอบอะไรได้ผลจริงไหม?

ถ้าสำรวจตัวเองแล้วไม่เห็นความชัดเจน ลองทำแบบประเมินตัวเอง อาจทำให้เห็นตัวเองชัดเจนยิ่งขึ้น ลองค้นหาแบบประเมินในการค้นหาตัวเองหรือแบบประเมินทักษะ

 

แบบประเมินจะช่วยทำให้เราเห็นว่าเรามีความสารถตรงไหน แต่สิ่งนี้ไม่การันตีว่าจะเหมาะกับเรามากน้อยแค่ไหน

 

การวิเคราะห์อาจไม่ตรงกับศักยภาพของเราเท่าที่ควร เพราะตอนเราทำแบบประเมินเราอาจจะเกิดความรู้สึกลังเลว่าจะเลือกตอบข้อไหน

 

เพราะฉะนั้นหลังจากที่อ่านคำถามจบแล้วให้เลือกตอบความคิดแรกของเราที่ผุดขึ้นมา ความคิดแรกนั้นคือสิ่งแรกที่เป็นตัวเรามากที่สุด

 

แบบประเมินมีทั้งทางอินเตอร์เน็ตและการพบผู้เชี่ยวชาญ สามารถแจ้งได้เลยว่าเราอยากเห็นศักยภาพของตัวเอง เข้าพบได้กับทุกโรงพยาบาลที่มีนักจิตแพทย์

ฟังคำแนะนำจากผู้มีประสบการณ์

ถ้าทำมาสองวิธีแล้วยังไม่ชัดเจน ลองรับฟังคำแนะนำจากผู้มีประสบการณ์ เช่น ตอนนี้เราอยากเรียนอะไร สนใจอะไร ให้เราไปศึกษากับสิ่งนั้น ลองหาข้อมูลกับสิ่งที่เราอยากทำ

 

ลองเข้าไปสอบถามพูดคุยเพื่อหาคำตอบให้กับตัวเอง ว่าสิ่งที่เราสนใจอยู่ตอนนี้เป็นอย่างไร

 

เพื่อให้ตัวเองตอบโจทย์ได้ว่าใช่ตัวเราหรือไม่ เพราะการคุยกับใครสักคน เป็นการเปิดโลกอย่างหนึ่งให้กับตัวเอง

ลองหาประสบการณ์ด้วยตัวเอง

อีกหนึ่งวิธีคือการลองหาประสบการณ์ด้วยตัวเอง ลองวิเคราะห์กับตัวเอง ลองลงมือทำจริงเพื่อค้นหาคำตอบว่าแบบนี้ใช่ตัวเราหรือไม่

 

ในโลกของอินเตอร์เน็ตเราสามารถเห็นภาพการทำงานของสายอาชีพที่เราสนใจได้ รวมไปถึงการใช้ชีวิต บางอย่างที่เราอยากศึกษา เราสนใจอาชีพแบบไหน

 

ลองเอาตัวเองเข้าไปอยู่ตรงนั้น เช่น ทำงานพาร์ทไทม์ ทดลองดูงาน การที่เราทำผ่านประสบการณ์ด้วยตัวเองนั้น อาจจะได้ความชัดเจนที่มากขึ้นกว่าเดิม

 

อยากจะบอกว่าไม่มีใครรู้จักเรามากกว่าตัวเรา คนอื่นเป็นเพียงกระจกสะท้อนให้เราเห็นตัวเองในแง่มุมที่หลากหลาย ให้เห็นในบางมุมที่เราไม่เคยเห็นมาก่อนให้ชัดมากยิ่งขึ้น

 

สิ่งสำคัญต้องไม่ลืมทบทวนกับตัวเองว่าอะไรที่เราสนใจ อะไรที่เราทำได้ดีในระหว่างที่เรากำลังค้นหาตัวเอง อาจจะมีบางอย่างเข้ามารบกวนเราได้

 

จนทำให้เราเกิดความรู้สึกสับสนและไม่สามารถทำตามที่เราคาดหวัง อย่ากล่าวโทษตัวเอง เพราะการค้นหาอาจไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับใครทุก ๆ คน อย่าพยายามรู้สึกแย่กับตัวเองที่ไม่สามารถทำได้ดั่งใจหวัง

 

ขอแค่ให้เราได้ลองลงมือทำ ค่อย ๆ รู้จักตัวเอง ค่อย ๆ เรียนรู้ว่าตัวเองอยากทำอะไร อนาคตเราจะต้องมีวันที่ค้นหาตัวเองเจออย่างแน่นอน