” วางแผนชีวิต ” และ ” ใช้ชีวิตไปเรื่อย ๆ ” มีข้อดีแตกต่างกันอย่างไร? ถ้าหากไม่มีแผนในการใช้ชีวิตเราสามารถที่จะมีความสุขได้หรือเปล่า? เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเราควรใช้ชีวิตมีแผนหรือไม่มีแผน ?

จำเป็นไหม? ที่จะต้องวางแผนชีวิต 

วางแผนชีวิต และ ไม่วางแผนชีวิต 

เรามักพูดคุยกันอยู่เสมอว่า วางแผนชีวิตไว้ยังไง จะทำอะไรในอนาคต ถ้าเราตอบไม่ได้ เราจะดูไม่น่าเชื่อถือ ดูไม่มีอนาคต แต่จริง ๆ แล้ว ” วางแผนชีวิต ” จำเป็นไหม?

การใช้ชีวิตมี 2 แบบ คือ ใช้ชีวิตแบบวางแผน เป็นการนึกถึงอนาคต เพื่อกำหนดสิ่งที่ต้องทำในปัจจุบัน และ ใช้ชีวิตแบบไม่วางแผน ที่แยกออกมาได้หลัก ๆ 2 รูปแบบ 

1. Go with the flow

ปล่อยให้เวลาและสถานการณ์ในชีวิตกำหนดสิ่งที่เราต้องทำ อยู่กับปัจจุบัน 

2. Trusting your guts 

ใช้ชีวิตตามสัญชาตญาณ ซึ่งสัญชาตญาณ คือ ข้อมูลทางอารมณ์และข้อมูลจากประสบการณ์

วางแผนชีวิต ในมุมนักจิตวิทยา 

หากอธิบายในเชิงจิตวิทยา มีไฮลย์ ซิกส์เซนต์มีไฮยี (Mihaly Csikszentmihalyi) นักจิตวิทยาเชิงบวก แนะนำหนึ่งในทางที่จะทำให้มนุษย์มีความสุข

นั่นคือการตั้งเป้าหมาย ซึ่งเป้าหมายต้องอิงอยู่กับความเป็นจริงและได้รับข้อเสนอแนะ (Feedback) ระหว่างที่พยายามทำให้เป้าหมายนั้นสัมฤทธิ์ผล 

ข้อดีของการใช้ชีวิตแต่ละรูปแบบ

1. ใช้ชีวิตแบบวางแผน

– ลดการผัดวันประกันพรุ่ง

– ช่วยให้ไม่ลืม รับผิดชอบสิ่งที่ต้องทำได้ครบถ้วน

– รับมือกับความไม่แน่นอนได้ดีกว่า เพราะเรามีแผนวางไว้แล้วสำหรับแก้ไขปัญหา

– ช่วยพาเราไปสู่จุดหมายใหญ่ที่ตั้งไว้ เพราะเป้าหมายใหญ่อาศัยการวางแผนเป็นสเต็ปเล็ก ๆ ตามทาง 

2. ใช้ชีวิตแบบไม่วางแผน

– ลดความเครียด เพราะการมีแผนเหมือนการต้องเห็น deadline อยู่ตลอด

– ยืดหยุ่นได้มากขึ้น ถ้ามีปัจจัยภายนอกที่ทำให้แผนที่วางไว้เป็นไปไม่ได้จะไม่ต้องเครียด 

– ยึดกับความเป็นจริงในปัจจุบันมากกว่า เพราะเราไม่สามารถควบคุมปัจจัยภายนอกได้ ทำได้ดีที่สุดก็คือมีแผนสำรอง ปรับเปลี่ยนไปตามสถานการณ์

ข้อเสียของการใช้ชีวิตแต่ละรูปแบบ

1. ใช้ชีวิตแบบวางแผน  

– ชีวิตตึงเครียด

– ลืมใช้เวลากับปัจุบันไป

– หากไม่มีแผนสำรอง อาจจะเกิดความเครียดหากผิดแผน 

2. ใช้ชีวิตแบบไม่วางแผน 

– ไม่มีจุดมุ่งหมายในชีวิต

– อย่างแรกเลยคงหนีไม่พ้น ชีวิตที่ยุ่งยากขึ้น 

– ต้องคอยแก้ปัญหาจากการไม่วางแผนบ่อย ๆ 

จะรู้ได้อย่างไรว่าเราเหมาะกับการใช้ชีวิตแบบไหน?

การรู้ว่าตัวเองเหมาะกับการใช้ชีวิตแบบไหนเป็นเรื่องสำคัญ เราจะได้ใช้ชีวิตในแบบที่เป็นตัวเรา เพิ่มความสุขและอารมณ์ทางบวก 

1. สังเกตตัวเอง

มีหลายวิธี เช่น self-talk , ทำลิสต์ , ถามคนรอบข้าง ว่าเราเป็นยังไง มีนิสัยแบบไหน มีลักษณะแบบไหน มีเงื่อนไขอะไร แล้วลองตัดสินใจดูว่า ความเป็นเราเข้ากับการใช้ชีวิตแบบไหน 

2. ยืดหยุ่นกับชีวิต

เราใช้ชีวิตทั้งสองแบบได้ ปรับใช้ให้เข้ากับด้านต่าง ๆ ในชีวิต เพราะบางอย่างก็ต้องการแผน บางอย่างก็ไม่ต้องการแผน ที่สำคัญอีกอย่างคือ ทุกคนไม่จำเป็นต้องใช้ชีวิตแบบเดียวกัน 

3. จัดลำดับความสำคัญ

เพราะชีวิตหลายด้าน ด้านที่สำคัญ 4 ด้าน ได้แก่ Businese Plan, Financial Plan, Health Plan, และ Family Plan ให้ความสำคัญและกังวลกับเรื่องไหนให้วางแผนตรงนั้นให้รัดกุม

วางแผนชีวิต เริ่มต้นยังไงดี?

1. ตั้งเป้าหมายให้ชัดเจนก่อน แผนจะมีไม่ได้ถ้าไม่มีจุดหมาย

2. แผนต้องยืดหยุ่น ยิ่งถ้าเป็นแผนที่วางไว้สำหรับเรื่องที่สำคัญมาก ๆ อาจจะลองคิดเผื่อปัจจัยภายนอกที่ควบคุมไม่ได้ด้วย 

3. มีแผนสำรอง เพราะบางทีปัจจัยภายนอกทำให้เราทำตามแผนไม่ได้อยู่ดี ดังนั้นเราจึงไม่ควรมีแผนเดียวในชีวิต จะได้ไม่เสียใจและก้าวต่อไปได้

แล้วถ้าไม่อยาก วางแผนชีวิต ใช้ชีวิตยังไงดี? 

จากเว็บไซต์ Harvard business review บอกไว้ว่า ถ้าอยากใช้ชีวิตแบบไม่วางแผนหรือใช้ชีวิตตามสัญชาตญาณ ข่าวดีคือสัญชาตญาณฝึกได้ วิธีการคือ

1. ต้องแยกให้ออกระหว่างสัญชาตญาณกับความกลัว ถ้าตามสัญชาตญาณ จะให้ความรู้สึกที่เหมือนเราดึงดูดสิ่งที่ถูกต้องเข้ามามากกว่า

2. ลองเริ่มจากเรื่องเล็ก ๆ ก่อน เป็นการให้โอกาสตัวเองได้ปรับตัวกับการใช้ชีวิตแบบไม่มีแผน

3. ต้อง Test drive your choices ถ้าสามารถทำได้ ลองใช้ชีวิตกับสิ่งที่เลือกดูสักระยะ

4. สุดท้ายคือ Fall back on your values หันกลับมายึดมั่นในตัวเอง 

การเดินทางของแต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนเติบโตจากการวางแผน ในขณะที่บางคนเติบโตจากการหลงทาง เพราะงั้นเลือกในแบบที่มีความสุขกันนะคะ 🙂

ที่มา : 

Why you should not go through life without a plan 

How to stop overthinking and start trusting your guts

Can someone live a life without a specific plan and still make it?