เคยไหม? ที่รู้สึกไม่กล้าทำอะไร กลัวสายตาคนนอกที่มองมา ไม่มั่นใจ ความมั่นใจคืออะไร มาช่วยกันค้นหา ความมั่นใจ ที่ซ่อนอยู่ในตัวของเรา

ความมั่นใจ คืออะไร 

ความมั่นใจใน คือ ทัศนคติ ที่มีต่อทักษะและความสามารถของตัวเราเอง รู้สึกว่าเราจัดการชีวิตของเราได้ รู้จักจุดแข็งและจุดอ่อนของตัวเองดี และมองตัวเองในแง่บวก

ตั้งความคาดหวังและเป้าหมายที่เป็นจริง สื่อสารอย่างมั่นใจ และสามารถรับมือกับคำวิจารณ์ได้ เป็นความหมายของความมั่นใจ กล่าวง่าย ๆ คือ ความรู้สึกเชื่อมั่นในศักยภาพตัวเองในการจัดการกับปัญหา

“ความมั่นใจไม่ใช่ เราเก่งหรือไม่เก่ง เรากล้าแสดงออกหรือไม่กล้าแสดงออก”

ในทางกลับกัน ความมั่นใจในตนเองต่ำอาจทำให้ เรารู้สึกสงสัยในตัวเอง มีปัญหาในการไว้วางใจผู้อื่น รู้สึกต่ำต้อย ขาดความรัก หรืออ่อนไหวต่อคำวิจารณ์ 

การรู้สึกมั่นใจในตัวเองอาจขึ้นอยู่กับสถานการณ์ ตัวอย่างเช่น คุณสามารถรู้สึกมั่นใจมากในบางด้าน เช่น วิชาการ แต่ขาดความมั่นใจในด้านอื่น ๆ เช่น ความสัมพันธ์ เป็นต้น 

ส่วนความหมาย ที่ APA ระบุไว้ มี 2 ความหมาย คือ

1. เชื่อมั่นในความสามารถและวิจารณญาณของตนเอง

2. ความเชื่อที่ว่าเราสามารถ เรามีศักยภาพที่จะทำงานได้สำเร็จ 

ความมั่นใจ ในตัวเองในด้านต่าง ๆ

1. ความมั่นใจในตัวเองในลักษณะภายนอก 

เช่น รูปร่าง หน้าตา การแต่งตัว เพราะเวลาเราดูแลตัวเอง ไม่ว่าจะในรูปแบบไหน อาจจะออกกำลังกาย แต่งหน้า แต่งตัว หรือการทำหัตถการ ศัลยกรรม พอลักษณะภายนอกของเราเป็นไปในทางที่เราชอบ จะช่วยเสริมความมั่นใจให้ได้เช่นกัน 

2. ความมั่นใจในการมีปฏิสัมพันธ์ และการเข้าสังคม

การที่เราจะพาตัวเองไปรู้จักกับใครสักคน สำหรับคนที่ขาดความมั่นใจในตัวเอง มักไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ ต้องอาศัยความมั่นใจมากเช่นกัน  

3. ความมั่นใจด้านความรัก

หากเรามั่นใจในตัวเอง เราจะไม่ยอมตกอยู่ในความสัมพันธ์ที่ toxic เราจะรู้ว่าตัวเองดีพอที่จะหาความสัมพันธ์ใหม่ได้ ซึ่งความมั่นใจนี้แหละเป็นประตูไปสู่โอกาสได้พบเจอสิ่งที่ดี 

เราจะไม่ลดมาตรฐานของตัวเอง เราจะไม่เลือกใครก็ได้เข้ามา เพราะคนที่ความมั่นใจต่ำ มีแนวโน้มสูงมากที่จะไม่เลือก เพราะคิดว่าเราไม่คู่ควรกับสิ่งดี ๆ 

ความแตกต่างกันของคนที่มีความมั่นใจและขาดความมั่นใจ 

เพื่อเข้าใจว่า ความมั่นใจ (self-confidence) ว่าคืออะไรได้อย่างชัดเจนมากขึ้น

มั่นใจ

• ทำในสิ่งที่เราเชื่อว่าถูกต้อง แม้ว่าคนอื่นจะเย้ยหรือวิพากษ์วิจารณ์คุณในเรื่องนั้น
• เต็มใจที่จะเสี่ยงและก้าวไปอีกขั้นเพื่อสิ่งที่ดีกว่า
• ยอมรับความผิดพลาดและเรียนรู้จากมัน
• รอคนอื่นมาแสดงความยินดีกับคุณในความสำเร็จของคุณ
• น้อมรับคำชมอย่างสุภาพ

ขาดความมั่นใจ

• ทำตามสิ่งที่คนอื่นคิด
• อยู่ใน comfort zone ตัวเอง กลัวความล้มเหลวและหลีกเลี่ยงความเสี่ยง
• ทำบางอย่างเพื่อปกปิดข้อผิดพลาดและหวังว่าเราจะสามารถแก้ไขปัญหาได้ก่อนที่ใครจะสังเกตเห็น
• ยกย่องตนเองให้บ่อยที่สุดเท่าที่จะทำได้ หรือ โทษตัวเอง ตำหนิตัวเอง ไม่ยอมรับและไม่เชื่อคำชื่นชมจากคนอื่น
• ละเว้นการชมเชยโดยไม่ตั้งใจ

ความมั่นใจ vs. การหลงตัวเอง ต่างกันอย่างไร?

การหลงตัวเองอาจเกิดจากความไม่มั่นคงและกลไกการป้องกันตัวเองทางจิตใจ เพื่อให้ตัวเองรู้สึกเหนือกว่าผู้อื่น  ในขณะที่ความมั่นใจมาจากการตระหนักรู้ในตนเอง 

ความมั่นใจ (self-confidence) vs. การรับรู้คุณค่าของตัวเอง (self-esteem) ต่างกันอย่างไร?

ทั้งสองคำนี้แตกต่างกันตรงที่ใจความสำคัญ ความมั่นใจในตัวเอง self-confidence จะโฟกัสไปที่การที่เราเชื่อในความสามารถและศักยภาพของตัวเอง

ในขณะที่การรับรู้คุณค่าของตัวเอง self-esteem จะโฟกัสไปที่ การที่เรารับรู้และพึงพอใจในคุณค่าของตัวเอง 

ทั้งสองอย่างมีความสำคัญต่อการใช้ชีวิตพอ ๆ กัน และเกี่ยวข้องเชื่อมโยงกันด้วย คือคนที่มั่นใจในตัวเองมีโอกาสสสูงจะรับรู้คุณค่าในตัวเอง และคนที่เห็นคุณค่าตัวเองก็อาจจะนำไปสู่ความมั่นใจในตัวเองได้เช่นกัน

ทำไมความมั่นใจจึงสำคัญกับเรา 

1. สร้างแรงจูงใจที่ยิ่งใหญ่ 

เมื่อความมั่นใจของเราเพิ่มขึ้น เราจะพบว่าตัวเองมีแรงผลักดันมากขึ้นในการลงมือทำ รู้สึกมีพลังในการไล่ตามเป้าหมาย

2. สร้างความยืดหยุ่นในชีวิตมีมากขึ้น 

ความมั่นใจช่วยให้เรามีทักษะและวิธีการรับมือในการจัดการกับความล้มเหลว ซึ่งความมั่นใจในตนเอง ไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่ล้มเหลว แต่จะเริ่มเข้าใจอย่างแท้จริงว่าความล้มเหลวและความผิดพลาดนำไปสู่การเติบโตได้อย่างไร 

3. สร้างความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น

เมื่อเรามีความมั่นใจในตัวเองมากขึ้น เราก็จะจดจ่อกับตัวเองน้อยลง เราจะคุยกับผู้คนรอบข้างด้วยความเป็นมิตร และธรรมชาติ 

4. ทำให้เราใช้ชีวิตอย่างเป็นตัวเองและมีจุดยืน

ความมั่นใจสำคัญมากที่จะทำให้เราเชื่อและยอมรับในสิ่งที่ตัวเองเป็น คิด และรู้สึก รวมถึงกล้าที่จะแสดงสิ่งเหล่านั้นออกไปให้คนอื่นรับรู้

สาเหตุใดได้บ้างที่นำไปสู่ขาดความมั่นใจ ? 

1. การบาดเจ็บทางใจ การล่วงละเมิด ทางร่างกาย ทางเพศ และทางอารมณ์ล้วนส่งผลต่อความรู้สึกมั่นใจในตนเองของเราอย่างมาก 

2. วิธี​ที่​เรา​ได้​รับ​การ​ปฏิบัติ​ใน​ครอบครัวของ​เรา​อาจ​ส่ง​ผล​กระทบ​ต่อ​ความเป็นตัวตนของเรา ตัวอย่างเช่น หากคุณมีพ่อแม่ที่ดูถูกตลอดเวลา เปรียบเทียบกับคนอื่น ๆ บ่อย ๆ 

3. การกลั่นแกล้ง ในวัยเด็กสามารถทิ้งร่องรอยไว้บนความมั่นใจของเรา ทั้งในด้านรูปลักษณ์ภายนอก ความสามารถทางสติปัญญา 

4. เพศ เชื้อชาติ ผลการศึกษาจำนวนหนึ่งแสดงให้เห็นว่าผู้หญิงเข้าสังคมโดยต้องกังวลมากขึ้นว่าจะถูกมองอย่างไร 

5. การถูกปฏิเสธ การถูกปฏิเสธทางสังคม โดยคนอื่นหรือคนใกล้ชิด จะทำให้เรามีความรู้สึกและมุมมองที่เปลี่ยนแปลงไปต่อศักยภาพของตัวเองได้

6. การเปรียบเทียบ การเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น หากในแง่ที่ว่า คนอื่นดีกว่า เราด้อยกว่า จะทำให้เรามั่นใจน้อยลงหรือไม่มั่นใจไปเลยในความสามารถของตัวเอง

สร้างความมั่นใจให้กับตัวเองได้อย่างไร 

1. หยุดเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นลการศึกษาในปี 2018 ที่ตีพิมพ์ใน Personality and Individual Differences พบความเชื่อมโยง นักวิจัยตั้งข้อสังเกตว่าเมื่อผู้คนเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น พวกเขารู้สึกอิจฉา และยิ่งมีความอิจฉาริษยามากเท่าไหร่ พวกเขาก็ยิ่งรู้สึกแย่กับตัวเองมากขึ้นเท่านั้น

2. ล้อมรอบตัวเองกับคนที่เป็นบวก คนที่เราใช้เวลาด้วยสามารถมีอิทธิพลต่อความคิดและทัศนคติขอเราเกี่ยวกับตัวคุณเอง 

3. ดูแลร่างกายของตัวเอง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ 

4. หาจุดยืนของตัวเองให้เจอ หากเรารู้ว่าเราเป็นยัอย่างไง เรามีทัศนคติต่อเรื่องต่าง ๆอย่างไร จะทำให้เราตัดสินใจได้ตรงกับสิ่งที่ตัวเองต้องการมากที่สุด

5. Positive self-talk คือ คำพูดคนอื่นไม่ได้มีผลมากเสมอไป ยกตัวอย่างบางคนที่เขามั่นใจ ไม่ว่าใครจะมาบอกว่า เขาแปลก เขาไม่สวย เขาไม่เก่ง มันไม่กระทบคน ๆ นั้นเสมอไปถ้าเขาตระหนักรู้ว่าตัวเองมีศักยภาพ

ผลกระทบจากการมั่นใจในตนเองมากเกินไป 

Narcissism 

จะพยายามหาลู่ทางที่จะรักษาคุณค่าของตัวเองโดยไม่คำนึงถึงเหตุผลใด ๆ พวกเขาจะไปอยู่ในโลกส่วนตัวที่ยึดตรรกะของตนเองเป็นที่ตั้งโดยไม่สนความคิดของคนอื่น

สิ่งที่พวกเขาชอบทำคือการสร้างกลุ่มที่มีความเชื่อคล้ายๆกับตนเองขึ้นมา เพื่อทำให้ตรรกะที่ตัวเองได้สร้างไว้แข็งแกร่งยิ่งขึ้นและมองคนที่เห็นต่างจากกรอบความคิดของตนเองว่าเป็นพวกไร้สาระ ไร้ค่า คนละชั้น

Overconfidence Bias 

ความมั่นใจในตัวเองเกินไป ก็คือ การที่เรามีแนวโน้มจะประเมินตัวเองสูงกว่า ปกติ ทั้งในด้าน ความฉลาด ความสามารถ และอื่นๆ หรือเรียกสั้นๆก็คือ การที่เรามีความั่นใจในตัวเองสูงเกินไป

คนส่วนใหญ่จะรู้จักกันในชื่อ ความมั่นหน้า BIAS ประเภทนี้จะพบเจอมากที่สุด เจอง่ายที่สุด ตัวอย่างเช่น คนเกิน 80% ในประเทศไทยบอกว่าตัวเองขับรถดีกว่ามาตรฐาน ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นไปไม่ได้ในเชิงสถิติ

สูญเสียความสัมพันธ์ 

การมั่นใจควร ถูกที่ ถูกเวลา  โดยความมั่นใจของเราจะไม่ทำร้ายจิตใจของใคร 

ที่มา

WHAT IS SELF-CONFIDENCE?

How to Build Self-Confidence

Overconfidence and Underconfidence

Why Self-Confidence Is More Important Than You Think

5 Reasons People Have Low Self-Confidence