นอยด์ เวลาเราอารมณ์ไม่ดี มีเรื่องอะไรที่ทำให้หมดแรง เศร้า บางครั้งเราก็จะพูดคำนี้ แต่จริง ๆ แล้วในทางจิตวิทยามีคำว่า พารานอยด์ ด้วย ทั้งสองคำนี้เหมือนกันไหม ?

วันนี้เราจะมาร่วมพูดคุยกันใน Alljit Podcast กับรายการ Learn&Share  Alljit Podcast

Paranoid ?

Paranoid ในทางการแพทย์ อธิบายไว้ว่าเป็นอาการที่ คน ๆ หนึ่งกำลังรู้สึกอย่างแรงกล้า ว่ากำลังตกเป็นเป้าหมายของใครบางคนอย่างไม่มีเหตุผล และไม่สามารถที่จะสั่งให้ตัวเองหยุดได้ เช่น

เวลาเห็นใครบางคนคุยกันแล้วเรากำลังคิดว่าเขากำลังนินทาเรา ซึ่งถ้าให้เราถามหาเหตุผลว่าทำไมเราคิดแบบนั้น เราก็หาสาเหตุไม่ได้แต่เราจะคิดว่ามันต้องใช้แน่ ๆ เขากำลังคิดแบบนั้น 

แต่คนทั่ว ๆ ไปอาจมีสาเหตุหวาดระแวงแบบสมเหตุสมผล เช่น การที่เราเดินคนเดียวในที่เปลี่ยวที่มืด ระแวงกลัวคนมาทำร้าย เป็นการเรียนรู้จากประสบการณ์ การระวังตัว การตั้งคำถามที่ตอยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริง

ประเภทของ Paranoid

ดร.ดาเนียล ฟรีแมน ซึ่งเป็นนักจิตวิทยา จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด รวมทั้งเป็นนักเขียนเจ้าของผลงานหนังสือ Paranoid: The 21st Century Fear ได้มีการแบ่งอาการพารานอยด์ออกเป็น 2 ประเภทด้วยกัน คือ

1. Non-Clinical

Non-Clinical คือ ความหวาดระแวงที่พบในชีวิตประจำวัน รวมทั้งความระมัดระวังตัว ซึ่งพฤติกรรมเช่นนี้จะไม่ก่อให้เกิดอุปสรรคหรือผลเสียในการใช้ชีวิตมากมายนัก

อาการที่แสดงออก เช่น มีความวิตกกังวลมากกว่าคนทั่วไป ไม่ไว้ใจใครง่ายๆ มักระแวงว่าคนอื่นไม่มีความเป็นมิตร และมีความรู้สึกเหมือนโดนจับผิด

2. Clinical

Clinical คือ ความหวาดระแวงที่เข้าขั้นโรคทางจิตเวช ซึ่งความรู้สึกนึกคิดจะมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน  อาการที่แสดงออก เช่น มีความคิดว่าจะมีคนมาทำร้าย มีอาการหูแว่ว ชอบแยกตัวจากผู้อื่น

ไม่สามารถแยกระหว่างความจริงกับจินตนาการได้ ความจำและการใช้เหตุผลลดลง หวาดระแวงโดยที่ไม่อยู่บนพื้นฐานความเป็นจริง เช่น  มุดไปอยู่ใต้โต๊ะเพราะกลัวแผ่นดินไหว ทั้งที่ไม่มีสัญญาณเตือนแผ่นดินไหวใด ๆ

Paranoid Personality Disorder 

เมื่อมีคำว่า Disorder แปลว่า เป็นโรค ๆ หนึ่งที่ผิดปกติ ซึ่งกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน  โรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบหวาดระแวง ผู้ป่วยจะไม่ไว้ใจบุคคลรอบข้างง่าย ๆ

เพราะคิดว่าคนอื่นหวังผลประโยชน์จากตน ขี้ระแวงโดยไม่มีเหตุผล ไวต่อความรู้สึกมาก อีกทั้งกังวลว่าจะมีคนทำร้ายหรือ หักหลังอยู่เสมอ

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยโรคนี้มีอาการหวาดระแวงในระดับเบา ๆ ก็สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ ผู้ที่เป็นโรคบุคลิกภาพแบบหวาดระแวงมักจะไม่คิดว่าพฤติกรรมและวิธีคิดของพวกตัวเองเป็นปัญหา

ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มอาการความผิดปกติทางบุคลิกภาพ Cluster A ผู้ที่เป็นโรคบุคลิกภาพแบบหวาดระแวงมักเริ่มมีอาการและแสดงสัญญาณของอาการดังกล่าวในช่วงวัยรุ่นตอนปลายหรือวัยผู้ใหญ่ตอนต้น

รีเช็คตัวเองเป็นคนขี้ นอยด์ 

–  เราสังเกตสิ่งต่าง ๆ รอบตัวจนทำให้เราไม่มีความสุขหรือเปล่า

–  ความหวาดระแวงเกิดขึ้นอย่างไม่มีสาเหตุ ไม่สมเหตุสมผลหรือเปล่า 

–  สงสัยในความหวังดีของคนอื่น คิดว่าคนที่เขามาทำดีด้วยมีเจตนาอะไรแอบแฝง

–  ระแวงว่าแฟนของเราจะนอกใจโดยไม่มีสาเหตุหรือเหตุผล

–  มีปัญหาในการทำงานร่วมกับคนอื่น

–  ไม่ให้อภัย เก็บความรู้สึกโกรธแค้นเอาไว้เมื่อมีใครมาทำไม่ดีด้วย

–  อ่อนไหว ไม่สามารถยอมรับได้ถ้ามีใครมาวิจารณ์

โรคจิตเภทแบบหวาดระแวง Paranoid Schizophrenia 

 Paranoid Schizophrenia  คือ  โรคจิตเภทแบบหวาดระแวง โรควิกลจริตชนิดหนึ่งที่ส่งผลให้ผู้ป่วยไม่เชื่อหรือ ยอมรับความจริง รวมทั้งมีอาการประสาทหลอนหรือพฤติกรรมแปลก ๆ

หากไม่ได้รับการรักษาจะใช้ชีวิตตามปกติไม่ได้ เป็นกลุ่มโรคจิตเวชที่มีอาการหวาดระแวงรุนแรงมากที่สุด ซึ่งอาการแตกต่างกันโรคบุคลิกภาพผิดปกติแบบหวาดระแวง หรือ Paranoid Personality Disorder

ขี้ นอยด์  เกินไปจนไม่แฮปปี้ทำอย่างไรดี  

วิธีการดูแลหัวใจของตัวเอง หลากหลาย  ซึ่งวิธีการต่าง ๆ นำมาปรับใช้ได้ตามสถานการณ์และ ไลฟ์สไตล์ของตนเอง

1. พูดกับตัวเองอย่างอ่อนโยน

2. ให้โอกาสตัวเองได้เสมอ

3. หาสาเหตุของการนอยด์ แล้วเคารพความรู้สึกของตัวเอง

อารมณ์ของเรามันมีทั้งดีและร้ายปนกันไป เกิดขึ้นในช่วงเวลาหนึ่ง สักพักก็หายไป และมันก็กลับมาอีกครั้งยอมรับและค่อย ๆ จัดการความรู้สึกของตนเอง 

ที่มา :

Paranoid Personality Disorder (PPD)

Paranoid Personality Disorder

Paranoid Personality Disorder

Paranoid Personality Disorder

Paranoid Personality Disorder

Paranoia

ติดตามบทความอื่น ๆ ได้ที่ คลิก