คิดมาก หยุดคิดไม่ได้ เป็นเรื่องปกติไหม? ทำอย่างไรดีเมื่อคิดมาก? “อย่าคิดมาก” คำที่ได้ยินกันบ่อย ๆ พูดได้ไหมเมื่อมีใครมาปรึกษา มาหาคำตอบกับรายการพูดคุย Alljit X จิตแพทย์  น.พ.ณัฏฐชัย รำเพย

อาการ คิดมาก เป็นอย่างไร

อาการคิดมาก คือ การคิดวนไปมา, หยุดคิดไม่ได้ ,คิดต่อไปเรื่อย ๆ, คิดจินตนาการ หรือ คิดแบบไหนก็ได้ที่มากเกินไป เยอะเกินไป แต่ต้องบอกว่า การคิดมากของเราเป็นเรื่องปกติ เพราะว่า

มนุษย์มีสมองไว้คิด ฉะนั้นเวลาที่เราคิด สมองกำลังหน้าที่ของตัวเองอยู่ ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคลว่าจะมากน้อยแค่ไหน

การ คิดมาก ถือว่าเป็นโรคหรือไม่ 

การคิดมากไม่ถือว่าเป็นโรค แต่มีหลาย ๆ โรคทำให้คิดมาก อย่างเช่น โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล โรคย้ำคิดย้ำทำ เป็นต้น แต่การคิดมากจะแตกต่างกันในแต่ละมิติของโรค

เมื่อไหร่ที่เรากำลังคิดมาก มากกว่าปกติอาจจะเป็นอาการหนึ่งของบางโรค หรืออาจจะไม่ใช่เลย นอกเหนือจากโรคต่าง ๆ แล้ว ก็มีสถานการณ์ที่ทำให้เราคิดมากได้ ยกตัวอย่างวเช่น วันนี้โทรหาแฟน

แต่แฟนไม่รับสาย และไม่ตอบกลับ ทำให้เราคิดว่า เกิดอะไรขึ้นหรือเปล่า ดังนั้นคิดมากที่เกินกว่าปกติอาจไม่ใช่โรค แต่เกิดจากสถานการณ์กระตุ้นบางอย่าง  

คิดมาก ก่อนนอน ?

เวลาก่อนนอนเป็นช่วงเวลาที่เราได้อยู่กับตัวเอง และไม่มีอะไรมาเบี่ยงเบนความคิด เราจึงเข้าสู่โหมดฟุ้งซ่านของสมองได้อย่างเต็มที่ แต่ถ้าหากคิดมากจนนอนไม่หลับ จนเป็นทุกข์ ต้องหาวิธีจัดการ

คิดมาก คิดไม่หยุด แก้ไขได้อย่างไร ?

1. แก้ที่ต้นเหตุของการคิดมาก 

สาเหตุในทางจิตวิทยาที่ทำให้กลายเป็นคนคิดมากนั้นต่างกัน เราจึงต้องไปแก้ที่สาเหตุนั้น  เช่น บางคนมีประสบการณ์เกี่ยวกับความปลอดภัยก โตมาก็มักจะคิกมากเรื่องความปลอดภับเสมอ จึงต้องไปแก้ที่สาเหตุนั้น 

2. ฝึกการควบคุมความคิด 

เทคนิคในการใช้ควบคุมความคิดมีหลายหลาย เช่น การฝึกกำหนดลมหายใจ เพราะ จะช่วยให้เรากลับมาอยู่ที่ปัจจุบัน อยู่ที่ตรงนี้ หรือเทคนิคอื่น ๆ โดยการพาตัวเองมาอยู่ที่นี่ ตรงนี้ 

3. เบี่ยงเบนความสนใจ 

เมื่อเรารู้ว่าเราคิดมากเรื่องใดอยู่ ให้เราลองหันไปสนใจสิ่งอื่น ทำกิจกรรมที่เราชอบ ทำกิจกรรมที่ทำให้เราสามารถผ่อนคลายตามความชอบของตัวอง 

4. หนามยอกเอาหนามบ่ง

หากเป็นคนคิดมาก ก็ให้คิดต่อไป ให้ได้คำตอบจริง ๆ สำหรับตัวเอง เพื่อให้ได้เหตุผลมาบอกตัวเองและเตือนตัวเองให้หยุดคิดมาก 

จิตแพทย์จะช่วยเหลือเราได้อย่างไรบ้าง

1. นำเรื่องที่คิดมามาพูดคุยกัน  เพื่อถกถามหาสาเหตุ และวิธีการคิดในแง่มุมอื่น ๆ เพื่อให้ได้คำตอบสำหรับตัวเอง

2. สอบถามพูดคุยหาสาเหตุที่แท้จริงของการคิดมาก

3. ฝึกเทคการพาตัวเองมาอยู่กับปัจจุบัน โดยให้การบ้านหลับไปฝึกทำต่อ และติดตามผล

4. รับประทานยา ตามจิตแพทย์พิจารณา ในบางครั้งถึงแม้คิดมากจะยังไม่รุนแรงถึงขั้นเป็นโรค แต่สร้างความทุกข์ ก็สามารถเข้าไปพบ จิตแพทย์ นักจิตวิทยา ผู้ให้คำปรึกษาได้

การระบายความรู้สึก ช่วยให้เราหายคิดมากได้ไหม

1.ระบายความตึงของอารมณ์ 

การที่เราคิดบางอย่างอยู่ในสอมงสอง ซึ่งเชื่อมโยงกับอารมณ์บางอย่าง การที่ได้ระบายความตึงที่เชื่อมโยงกับความคิดนี้ออกมาให้คนอื่นได้รับรู้ 

2. รู้สึกปลอดภัย 

เพราะรู้สึกว่าบางคนอยู่ข้าง ๆ คอยรับฟัง ก็จะช่วยผ่อนคลายความกังวล ผ่อนคลายอารมณ์ และส่งผลไปถึงความคิดให้เบาลงได้ เช่นกัน 

คำว่า “อย่าคิดมาก” พูดได้ไหม

คำนี้ต้องระวังในการใช้เพราะ ในคนที่เขากำลังคิดมาก เขาก็ไม่ได้อยากคิด จึงอาจไปทำให้เขารู้สึกกดดันในบางบริบทได้ แต่ในบางครั้ง บางคน ก็สามารถช่วยได้เช่นกัน เพราะฉะนั้น ไม่มีคำไหนที่ห้ามพูด สำคัญที่เป้าหมาย

การคิดมากส่งผลต่อร่างกายอย่างไร

บางคนคิดมากคิดมากจนปวดหัว ปวดท้อง เพราะกาย และใจแยกจากกันไม่ได้ จึงแก้ได้ 2 ทาง เช่น แก้ทางกาย เช่น ไปนวดผ่อนคลาย ออกกำลังจาก หรือไปจัดการกับเรื่องที่คิดมาก

บทความที่น่าสนใจคลิก