สิ่งที่น่ากลัวความตายก็คือ การมีชีวิตอยู่ มันเหนื่อยมากเลยกับการที่จะต้องต่อสู้กับภาวะเศรษฐกิจ และโรคระบาดที่อยู่ในตอนนี้ เราไม่มีทางรู้ได้เลยว่าสิ่งที่เป็นอยู่ตอนนี้จะจบลงเมื่อไหร่ 

คุยกับนักจิตวิทยาคลินิก Alljit ร่วมกับ คุณรัชดาภรณ์ ศรีวิลัย นักจิตวิทยาคลินิก พูดคุยในทุกประเด็นในเรื่องสุขภาพใจ ทำไมเราถึงมีความคิดอยาก ฆ่าตัวตาย

ทำไมเราถึงมีความคิดอยาก ฆ่าตัวตาย ?

จริง ๆ แล้วกับความตาย อาจจะไม่ได้น่ากลัวเท่ากับการที่เราจะต้องเผชิญความยากลำบากในชีวิตตรงนี้เลย เขารู้สึกว่าการมีชีวิตอยู่มันคือความทุกข์ทรมานจนบางครั้ง มันทุกข์จนทําให้รู้สึกนึกถึงความตายขึ้นมาได้ 

ถ้าเกิดเราคิดซ้ำ ๆ บ่อย ๆ ความกลัวความกังวล คือ ก็นำไปสู่ความคิดว่าหยุดแค่นี้ดีกว่า พอแค่นี้ดีกว่า ในสังคมปัจจุบันนี้เราหลีกเลี่ยงไม่ได้เลย อัตราการฆ่าตัวตายของแต่ละคนเกิดขึ้นเยอะขึ้นกว่าเมื่อก่อน

ประเทศไทยมีอัตราการฆ่าตัวตายเพิ่มขึ้นจากภาวะต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ณ ปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจสังคมรอบข้าง หรือแม้กระทั่งความกดดันในครอบครัว นำไปสู่ความคิดอยากฆ่าตัวตายและทำร้ายตัวเองจนสำเร็จ 

เรารู้สึกว่ามันหมดแล้วมันหมดแรงจูงใจของการจะใช้ชีวิตต่อ นำไปสู่ความรู้สึกว่ามันก็มีอะไรทำแล้ว มันไม่ได้มีใครสำคัญที่จะต้องให้ฉันอยู่แล้ว หรือไม่มีอะไรต้องทำแล้ววันนั้นก็พอแล้วดีกว่า 

คนที่มีความคิดฆ่าตัวตายต้องเป็นโรคซึมเศร้าด้วยหรือเปล่า?

ในทางการแพทย์คนที่มีแนวโน้มการฆ่าตัวตาย ไม่ใช่เพียงคนที่เป็นซึมเศร้าอย่างเดียว คนธรรมดาก็สามารถรู้สึกได้ อาจจะเป็นความคิดเพียงแวบเดียวที่มา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องครอบครัว หรือความกดดันในตอนนั้นที่มีอะไรมารุมเร้าทำให้เราขาดสติในการนึกคิด 

จากสถิติแล้ว โรคซึมเศร้าไม่ได้เท่ากับการฆ่าตัวตาย ในปัจจุบันมีหลายปัจจัยมาก ๆ เรื่องหนี้สิน การตกงาน ความรัก ความเครียดจากความรับผิดชอบ

หรือในกลุ่มคนที่มีภาวะอารมณ์ที่ไม่สามารถจัดการได้ โกรธง่าย โมโหง่าย ขาดการยั้งคิดยั้งทำ กลุ่มคนที่ใช้สารเสพติดทำให้เกิดภาพหลอน เกิดเสียง เกิดความทุกข์ทรมานนำไปสู่การทำร้ายตัวเองจนฆ่าตัวตาย

ปัจจัยที่มีผลต่อการคิด ฆ่าตัวตาย 

1. ปัจจัยครอบครัว

ครอบครัวที่มีการทำร้ายกัน ด่าทอ ตบตี ทารุณทางเพศ ประเด็นครอบครัวเป็นประเด็นสำคัญมาก ๆ ครอบครัวเป็นสังคมแรกของเรา แล้วถ้าสังคมแรกของเราทำให้เรารู้สึกเจ็บปวด ทรมาน

ทำให้เราอยากจะหนีไปจากตรงนี้เลยครอบครัวเป็นคนเริ่มต้นใส่ประสบการณ์ ความรู้สึกให้แก่เรา ถ้าครอบครัวมองความรู้สึกให้เรารู้สึกแย่ เลวร้าย ทำให้เกิดความรู้สึกไม่อยากมีชีวิตอยู่

2. สังคมรอบข้าง

วันหนึ่งเราต้องเติบโตขึ้นในสังคมวัยเรียน วัยมหาลัย วัยทำงาน ถ้าครอบครัวหล่อหลอมเรามาดีมาก ๆ แต่วันหนึ่งที่เราเติบโตไปเจอสังคมที่สอง เราไม่สามารถปรับตัวได้ ถูกรังแก กลั่นแกล้ง ก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เราอยากฆ่าตัวตาย

ครอบครัวและสังคมรอบข้างมีผลกระทบต่ออารมณ์กับความรู้สึกของคนที่อยากฆ่าตัวตาย บางคนฆ่าตัวตายก็เพื่อการล้างแค้น ทำให้คนที่ทำร้ายเขารู้สึกเจ็บปวดเมื่อเขาได้จากไป 

คนที่ฆ่าตัวตายสำเร็จไม่ใช่คนคิดสั้น แต่พวกเขาคิดมานานแล้ว กว่าจะผ่านมาได้แต่ละอย่าง แต่ละปัญหา ความเหนื่อยที่ต้องเจอต้องเผชิญสิ่งที่สะสมมานาน ทำให้เลือกที่จะหยุดความเจ็บปวดโดยการจากไป ไม่อยากให้มองคนที่เลือกฆ่าตัวตายว่าเป็นคนคิดสั้น

ถ้าวันนึงเราเคยมีความคิดแบบอยากฆ่าตัวตาย อยากจะให้ทุกคนค่อย ๆ หยุดอยู่ กับตัวเองก่อน หยุดดูสัญญาณเตือนของตัวเองว่าอะไรกันนะที่เป็นสัญญาณเตือนที่เรานำไปสู่ความคิดอยากฆ่าตัวตาย อะไรกันนะที่ทำให้เรารู้สึกว่ามีการมีชีวิตอยู่ยากลำบาก

ลองหาสาเหตุกับตัวเองว่าอะไรเป็นที่มาที่ไปของความรู้สึกและความคิดแบบนั้นของตัวเองค่อย ๆ มองหาคนที่มีความสำคัญต่อการมีชีวิตอยู่ของเรา

ว่ามีใครสักคนไหมที่สามารถช่วยเราได้ให้ความคิดอยากทำร้ายตัวเองหรือการอยากฆ่าตัวตาย ค่อยช้า ลง ช้าลงจนท้ายที่สุดแล้วเราสามารถควบคุมตัวเราเองได้ แต่จะบอกว่าไม่ผิด 

สังเกตตัวเองและตระหนักกับตัวเองว่าเรากำลังเผชิญอยู่กับปัญหาอะไร ค่อย ๆ หาสาเหตุไปกับตัวเอง ค่อย ๆ ทำความเข้าใจอารมณ์และความรู้สึกของตัวเอง ปรับเปลี่ยนมุมมองความคิด

ต่อการจัดการปัญหาในรูปแบบใหม่ ๆ บ้าง อาจจะเป็นตัวช่วยหนึ่งที่สามารถทำให้ทุกคนเริ่มมองเห็นการมีชีวิตอยู่ว่าจะมีความสุขรออยู่ตรงหน้า ทำให้เรามีแรงจูงใจต่อการที่อยากจะใช้ชีวิตต่อในโลกใบนี้ได้