ความรู้สึก เกลียดตัวเอง เราจะรับมือกับความรู้สึกแบบนี้ของตัวเองได้ยังไง?

ถ้ามันเกิดขึ้นในวันหนึ่งที่เรารู้สึกว่าเราอยากจะรู้สึกดีกับตัวเอง

บทความนี้ Alljit Podcast X รัชดาภรณ์ ศรีวิลัย นักจิตวิทยาคลินิก พูดคุยทุกประเด็นในเรื่องสุขภาพใจ

ความรู้สึก เกลียดตัวเอง

ความรู้สึกไม่ชอบตัวเองเป็นสิ่งที่ใครหลาย ๆ คนก็มักจะเกิดขึ้นที่จริงมันอาจจะเกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอในตัวเราเวลาที่เราทำอะไรที่เราไม่อยากทำหรือเราอาจจะเคยไม่ชอบในนิสัยบางอย่างของตัวเองไม่ชอบชื่อตัวเอง

อ่อนไหวกับเรื่องง่าย ๆ เลยหรือแม้กระทั่งไม่ชอบที่จะเสียใจไม่ชอบที่จะเป็นคนขี้โมโห หรือน้อยใจจากการกระทำของคนอื่น

สิ่งเหล่านี้บางทีเราเก็บสะสมมามาก ๆ คิดมันอยู่บ่อย ๆ มันก็กลายมาเป็นความรู้สึกเกลียดตัวเองขึ้นมาได้เหมือนกัน

แต่สำหรับบางคนคิดว่าตัวเองอาจจะไม่ดีหรือแม้กระทั่งเอาแต่โทษตัวเองอยู่อย่างนั้นว่าเราไม่ดีพอหรือเราไม่มีศักยภาพมากพอ แล้วก็คิดว่าตัวเองไม่สามารถดีขึ้นได้เลย

ความรู้สึกแบบนี้ที่มันเกิดขึ้นมันยิ่งจะบั่นทอนเราแล้วก็ถักถอเป็นความรู้สึกที่ไม่ค่อยดีกับตัวเองขึ้นมาทุก ๆ เลยก็ได้

อะไรที่เป็นสาเหตุของการที่เราเริ่มรู้สึก เกลียดตัวเอง

การที่เรารู้สึกเกลียดชังตัวเองมันเป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นจากหลายปัจจัยมาก ๆ เลยมารวมกันหรือกับบางคนอยู่กับปัจจัยตรงนั้น ๆ จนเป็นความเจ็บปวดในจิตใจจนทําให้เราเริ่มมีความรู้สึกไม่ชอบในตัวเองพอเราเริ่มไม่ชอบในตัวเอง

ความรู้สึกเกลียดตัวเองก็จะเข้ามาแทนที่คำว่าไม่ชอบตัวเองตรงนั้นได้เหมือนกันซึ่งในความรู้สึกเกลียดตัวเองเวลาที่มันก่อตัวขึ้นมาแล้วไม่ว่าจะเป็นความเจ็บปวดที่มันเกิดขึ้นกับเราจนก่อเป็นความเกลียดตัวเองขึ้นมา

หรือกับบางคนมีการเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นความคาดหวังต่าง ๆ แม้กระทั่งการพัฒนาตัวเองแล้วมันไม่เป็นอย่างที่ตัวเราหวัง ความผิดหวังในตัวเองบางทีมันก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เรารู้สึกเกลียดตัวเองได้เหมือนกัน

หลายคนที่มีความรู้สึกเกลียดชังในตัวเองมาจากการที่เคยผ่านเรื่องราวที่มันเลวร้ายหรือมีประสบการณ์บางอย่างที่มันเจ็บปวดในอดีต

ไม่ว่าจะเป็นการถูกล่วง ละเมิดทางเพศ การถูกทำร้ายร่างกาย การถูกทำลายทางด้านจิตใจ หรือแม้กระทั่งการถูกทอดทิ้ง

สิ่งเหล่านี้บางทีมันเป็นความรู้สึกที่มันแปลงมาเป็นความเกลียดตัวเองได้แต่เมื่อประสบการณ์ต่าง ๆ มันทำ ให้ตัวเรามองบางอย่างเปลี่ยนแปลงไปรู้สึกว่าโลกนี้ไม่ค่อยปลอดภัย

มองรอบตัวเปลี่ยนไปก็จะรู้สึกมีแต่ความอันตรายแล้วก็คิดไปเองว่าตัวเราเองเนี่ยไม่มีค่าพอในการที่จะถูกรักหรือไม่เป็นที่ต้องการ

ความรู้สึกเกลียดตัวเองก็อาจจะก่อตัวขึ้นมาได้เช่นกันแต่บางคนอาจจะรู้สึก ผิดหวังกับสิ่งที่ตั้งใจไว้นี่ก็เป็นปัจจัยหนึ่งเหมือนกันที่มันเกิดขึ้นบ่อย ๆ เกิดขึ้นซ้ำ ๆ

มันก็จะก่อตัวขึ้นมาเป็นความรู้สึกไม่ชอบและก็เกลียดตัวเองได้แต่จริง ๆแล้วมันเป็นเรื่องปกติมาก ๆ เลย

ทุก ๆ คนจะต้องเจอกับความผิดหวังทุก ๆ คนต้องเผชิญกับอะไรที่มันไม่สมหวังดั่งใจอยู่แล้ว การที่เราอยากเป็นคนที่ถูกยอมรับจึงพยายามทำทุกอย่างให้มันออกมาดีที่สุดไม่มีข้อบกพร่อง

แต่บางครั้งเราก็มักคาดหวังเกินไปหรือคาดหวังเกินกว่าสิ่งที่ความสามารถเราจะสามารถทำได้เวลาที่เราทำไม่ได้ดั่งใจเราก็จะรู้สึกว่ามันเจ็บปวด ม่ชอบความรู้สึกแบบนี้ของเลย

จนหลาย ๆ ครั้งเราก็รู้สึกว่าถ้าเราไม่คาดหวังกับตัวเองเรามันดูไม่เก่งไม่มีค่าไม่มีความสามารถเลย ที่จะทำอะไรในชีวิตให้มันดีขึ้นมาได้บางครั้ง คนเราก็อาจจะพยายามทำตามคำพูดของคนอื่นอยู่ตลอดเวลา พยายามทำให้

คนอื่นชอบตัวเอง ซึ่งมันเป็นวิธีการที่มันอาจจะไม่ค่อยดีแล้วมันก็เป็นปัจจัยที่มักจะส่งผลต่อตัวเราเองด้วยว่าเวลาที่เราทำอะไรและเราเชื่อมโยงตัวเองกับคนอื่นว่าทำแบบนี้คนอื่นจะต้องชอบ

แปลว่าถ้าวันหนึ่งเราทำแบบนี้ไปแล้วเขาไม่ชอบเราก็ต้องไม่ชอบตัวเองด้วยมันเป็นแบบนั้นจริงหรือเปล่า อันนี้อยากจะให้คุณฟังลองถามตัวเองด้วยว่าเราจำเป็นไหมที่เราจะต้องเชื่อมโยงตัวเองกับคนอื่นอยู่เสมอเลย

เพราะจริง ๆ แล้วความรู้สึกของเขากับความรู้แต่ของเรามันคงไม่มีอะไรที่เอามาวัดว่าความสุขของเรากับเขาเมันจะต้องเท่ากันเสมอไปหรือไม่กระทั่งการทำดีในระดับที่เรารู้สึกว่ามันมากพอแล้วในขณะเดียวกัน

อีกคนการที่เราจะจัดการความรู้สึกนี้ได้หรือว่าการจัดการกับปัญหาต่าง ๆ คือเราต้องรู้ก่อนว่าสิ่งที่มันเป็นสาเหตุของความรู้สึกเกลียดตัวเอง 

ความรู้สึกที่เราไม่ชอบตัวเองมันมาจากอะไร

มันมีอะไรกันที่ทำให้เรารู้สึกแบบนั้นกับตัวเอง ความรู้สึกเกลียดตัวเองไม่ชอบตัวเองให้เราลองสังเกตก็ได้ว่ามันมีเหตุการณ์ไหนที่มันเกิดขึ้นกับเราและเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นกับเราแล้วเรามักจะเชื่อมโยงกับความรู้สึกไม่ชอบตัวเองหรือความรู้สึกเกลียดตัวเองขึ้นมา

ถ้าเราเริ่มเชื่อมโยงแบบนี้ได้แล้วก็จะเห็นได้ว่าสาเหตุอะไรกันบ้างที่มันทำให้เรามีความรู้สึกไม่ชอบและเกลียดชังตัวเองแบบนี้ถ้าเรารู้สึกว่าเราไม่เห็นภาพเราเลือกว่ามันยังไม่ได้ชัดเจนมากพอแล้วทำให้เราไม่สามารถเข้าใจได้ว่าความรู้สึกนี้มันมีสาเหตุมันมีปัจจัยอะไรบ้าง

ที่มันไปก่อตัวเป็นความรู้สึกเกลียดชังตัวเอง อยากให้ลองเขียนมันออกมาบรรยายออกมาเป็นเหตุการณ์บรรยายว่ามันมีอะไรเกิดขึ้นแล้วมันตามมาด้วยความรู้สึกเกลียดตัวเอง ก่อนหน้าที่เราจะมีความรู้สึกแบบนี้กับตัวเองมันสามารถเชื่อมโยงกับเหตุการณ์ไหนในชีวิตของเราได้บ้าง

พอเราเห็นที่มาที่ไปถึงจะทำให้เราเข้าใจและเชื่อมโยงได้ว่าเราจะต้องไปจัดการในความรู้สึกเกลียดชังหรือรับมือกับมันได้ยังไงบ้าง เมื่อเรารู้แล้วว่าอะไรมันเป็นสาเหตุหรือปัจจัยอะไรที่มันเป็นตัวกระตุ้นทำให้ความรู้สึกมันเกิดขึ้นกับเรา เราจะเลือกวิธีในการจัดการกับสิ่งเหล่านั้นหรือมีอีกวิธีนึงเลยฝึกการพูดเชิงบวกกับตัวเอง

ในมุมที่เราสามารถมองเห็นมันได้ตื่นเช้ามาถ้าเราตื่นมาพร้อมกับการมองเห็นสิ่งที่ดี คำดี ๆ ที่มีกับตัวเองมันก็เป็นการทำให้ตัวเราเองที่เพิ่มพูนความรู้สึกดี ๆ ประสบการณ์ดี ๆ กับตัวเองมากขึ้นด้วยเช่นกัน

ให้เรานึกถึงข้อดีที่เราจดไว้หรือแม้กระทั่งคำพูดดี ๆ ที่เราพยายามเขียนบอกตัวเอง

แล้วก็ติดข้างฝาไว้ตรงนั้นเลยถ้าเรารู้สึกว่ามันยากจังเลยที่เราจะต้องอยู่คนเดียวแล้วก็ทำให้ตัวเราเองเริ่มรู้สึกเกลียดตัวเองน้อยลง หรือหามุมดี ๆให้ตัวเองคิดคำพูดในเชิงบวกให้ตัวเองการที่เราหันมาเห็นอกเห็นใจในตัวเอง

ยอมรับว่าความผิดพลาดนั้นเป็นเรื่องที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน

และรวมไปถึงตัวเราด้วยมันจะทำให้ตัวเราเวลาที่ความผิดพลาดเกิดเป็นความล้มเหลวก็จะได้เรียนรู้ว่าสิ่งที่มันเกิดขึ้นมันก็แค่ต้องปรับปรุง ต้องพัฒนาตัวเองในครั้งต่อไปเพื่อไม่ให้มันเกิดข้อผิดพลาดตรงนี้อีก